EXCERPTS FROM “THE DRAFT” BOOKLET
PART OF “LOSING TURQUOISE, THE DUMMIES, 2021” 

Turquoise played a significant role in astrology. In a work titled "Sympathia Septem Metallorum ac Septern Selectorum Lapidum ad Planetes," it was associated with the planet Saturn and, under the proper zodiac sign, was considered particularly potent. Precious stones were assigned to the twelve zodiac signs, and they were believed to exert specific influence over the twelve parts of the human body.

Capricorn was represented as the garnet in some old works, while in others, it was represented by turquoise. Its sphere of influence was especially strong from December 21 to January 21. Turquoise is the birthstone for December and symbolizes success and faithfulness. Those born in December are advised to wear turquoise, and for the greatest efficacy, it should be set in lead.

Egypt

**Turquoise and Egyptian Religion**

Turquoise had a sacred role in ancient Egyptian religion. Hathor, the goddess of the sky, women, fertility, and love, played a central role in the turquoise narrative. She was closely associated with the sun god Re of Heliopolis, often regarded as his "eye" or daughter. Hathor's worship began in the 3rd millennium B.C., and her name, "Hathor," means "estate of Horus." In her temple in Sinai, inscriptions referred to Hathor as the "Lady of the Turquoise Country" or the "Mistress of Turquoise." This epithet underscored the divine connection between turquoise and fertility, aligning the gemstone with the sacred principles of rebirth and abundance (Lowry, 2010 & "Hathor | Egyptian goddess," 2020).

Turquoise mine at Sinai. Egypt Sinai, None. [Between 1898 and 1946] [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/2019700127/.

**Turquoise: Symbol of Joy and Renewal**

For the ancient Egyptians, turquoise, known as Mfkzt, became synonymous with joy. Its blue and green hues mirrored the fertile land along the Nile, representing the abundance of life-giving waters. This precious stone was believed to bring happiness and good fortune to those who possessed it. Its profound association with Hathor, the goddess of love and fertility, further cemented its role as a symbol of renewal and prosperity (Lowry, 2010).

Persia - Iran
*The Mystical Charms of Persian Turquoise*

Persian turquoise's appeal extended beyond its aesthetic charm. In Near Eastern cultures, this gem held a profound role in promoting health and success. An eleventh-century Persian manuscript described turquoise (Firuzeh) as a symbol of victory and good fortune. It was believed that gazing upon turquoise strengthened the eyes and ensured a fortunate day. Turquoise held sway over protection against harm, winning favor with nobility, and enhancing wealth. It even safeguarded against unpleasant dreams (Lowry, 2010).

The Mani-Mala (Chain of Gems), as quoted in Pogue (1915), includes the following text
from Arabian and Persian writers:

The turquoise possesses the virtues of the Bish stone. It cures all diseases of the head and the heart. By application over the eyes in the shape of Surmá, it increases their lustre, prevents the fall of fluid therefrom, brings back the color of the pupils if they get white, and restores natural vision to those who are almost blind at night. It is a sovereign remedy for hernia, swellings, flatulence, dyspepsia, insanity, and ulcers inside the stomach or abdomen. In combination with other ingredients, it would relieve and cure the pains and swelling of the body caused by assault. Whether taken with other drugs or simply with honey, it has the power of curing epilepsy, spleen, stricture, etc. In cases of poisoning or snake bite, a durm or a quarter tola weight of turquoise should be given with wine; for scorpion bites, a third of this quantity would suffice. But as the above prescription may cause harm to the stomach, it should always have added to it a quantity of katilá. Hakim Aristatalis (Aristotle?) has limited the dose to one-eighth of a tola.

Europe
If cold December gave you birth, The month of snow and ice and mirth, Place on your hand a turquoise blue, Success will bless you if you do.

**Turquoise's Mystical Presence in Ancient Europe**

In ancient Europe, turquoise held a mystical allure, believed to protect its wearers from harm and venomous creatures. Aristotle, the Greek philosopher, acknowledged the protective qualities of turquoise, seeing it as a safeguard against fatal accidents and scorpion venom.

In Europe, turquoise rings often symbolized love and affection between individuals, with a German saying suggesting that a fading turquoise color symbolized waning love.

Turquoise also purportedly reflected the wearer's health status, with whitening of the stone seen as an ominous sign of illness or death. The belief that turquoise sympathized with its owner's condition led to sayings like, "The sympathizing Turquoise true doth tell, By looking pale, the wearer is not well."

File:Anselmus de Boodt.tif. (2023, August 27). Wikimedia Commons. Retrieved 11:59, October 06, 2021 from https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:Anselmus_de_Boodt.tif&oldid=796392730.

Noted Flemish humanist and naturalist Anselmus de Boodt supported turquoise's protective properties. An intriguing story recounts a turquoise gemstone that lost its color after thirty years but miraculously regained its brilliance when given as a gift. Its wearer's experiences of surviving a dangerous fall and later, a heavy pole incident, further cemented turquoise's reputation for protection.

Detroit Publishing Co, P., Jackson, W. H., photographer. Aztec Calendar Stone. Mexico City Mexico, None. [Between 1880 and 1897] [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/2016797237/.

Pima

The Pima believe that this mineral gives strength and helps to cure diseases.

Curtis, E. S., photographer. (ca. 1907) Gathering Saguaro Fruit. Arizona, ca. 1907. 1907. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/90710420/.

**Pima Tribe's Sacred Turquoise Beliefs**

Dr. J. Walter Fewkes, a prominent figure associated with the Bureau of American Ethnology, delved into Pima legends, unveiling a tale of turquoise acquisition. This legend traces the origin of turquoise to the enigmatic "Chief Morning Green," a central figure of Casa Grande. This mythological narrative likely played a pivotal role in cementing the Pima tribe's deep reverence for turquoise and their unwavering faith in its protective and curative properties.

Puebloans - Anasazi

Historic American Buildings Survey, C., Ancestral Puebloans, Keohan, T. G., Summers, L. H., Sullivan, M., Bendele, A. [...] U.S. National Park Service, I. R. O., Lynch, L., photographer. (1933) Serpents Quarters Pueblo, Approximately 2 miles north of County Road G, Cortez, Montezuma County, CO. Montezuma County Colorado Cortez, 1933. Documentation Compiled After. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/co0927/.

The Ancestral Puebloans, often referred to as the Anasazi, were one of the most significant prehistoric Native American civilizations. They inhabited the region where the modern U.S. states of Arizona, New Mexico, Colorado, and Utah intersected, flourishing from roughly 100 to 1600 AD. Today, their descendants include tribes such as the Hopi, Zuni, Acoma, and Laguna.

Zuni
One Santo Domingo Pueblo legend states that their medicine men use a fetish made from gypsum, shaped like a prairie dog with turquoise inset eyes, to bring rain. Many of the Pueblo Native Americans believe that turquoise stole its colour from the sky.

(ca. 1900) Kushira i.e., Quirana or clown at corn dance, Santo Domingo, New Mexico. New Mexico Santo Domingo, ca. 1900. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/91705024/.

**Zuni Culture: Turquoise's Sacred Significance**

An exemplar from Zuni lore is the narrative of the Moon Maiden, documented by Pogue in 1915.

The Moon Maiden, a revered figure in Puebloan mythology, was celebrated as the world's first and most exquisite woman. She occupied a pivotal role in their ceremonies and cultural ethos. A symbol closely tied to the Moon Maiden is the "Mah-pah-roo," signifying "the Mother." This symbol embodies a flawless ear of pure white corn, an emblem of fertility and motherhood, adorned with snowy feathers and precious ornaments crafted from silver, coral, and the cherished turquoise gemstone. The "Mah-pah-roo" epitomizes the profound reverence and spiritual significance attributed to turquoise in their culture.

Curtis, E. S., photographer. (ca. 1903) A Zuni man. New Mexico, ca. 1903. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/00651089/.

In Zuni folklore, stories like "The Maiden of Matsaki or Red Father" depict leaders bedecked with buckskin and turquoise-adorned portholes. Turquoise is also associated with the gambling deity "He Who Wins Men," serving as one of his prized talismans.

(…) In the sky-world of Zuni mythology stands the deep blue Mountain of Turquoises, the reflected light from whose shining surface gives the sky its rich colour (…) (Tanrisal, no date found). (…) The swellers in the Land of Spirits war innumerable beautiful necklaces and bracelets of turquoise and white shell (…) (…)Green is the hue of earth; blue that of the sky Blue is also the colour of the west, the shade of the heaven at evening, and the tint of the great waters which lie westward from Zuni (…) (Tanrisal, no date found). (...) The Zuni carved amulets out of turquoise and decorated limestone-carven figurines of idols with it (...) (...) For ritual offerings they used the mixture of turquoise with cornmeal with which they filled the ritual cup inlayed with turquoise. (...)


Hopi

Curtis, E. S., photographer. (ca. 1906) The Snake Priest. Arizona, ca. 1906. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/95505399/.

The Hopi people, like many other cultures, believed that turquoise carried good fortune. They incorporated turquoise into their fetishes and ceremonial objects to bring luck to various aspects of their lives, including hunting and ceremonies.

One of the notable ceremonies among the Hopi is the "Warrior Ceremony," as mentioned by Dr. J. Walter Fewkes. Hopi ceremonies often involve intricate rituals and symbolism, and turquoise, being considered a symbol of good fortune, likely played a role in enhancing the ceremonial significance of such events.

The priesthood of the bow has three fetiches which are arranged in the form of an altar on the floor of the kiva during the ceremony in December. These fetiches are rude effigies made of a prescribed wood (the subterranean branch of cottonwood); two represent quadrupeds, and the third is evidently emblematic of the sky. The largest of the quadrupeds is about a foot long and 2 inches in diameter, and is adorned with inlaid fragments of shell and turquoise. The fetich representing the sky is a club-shaped body about 10inches long, with its small end rounded and cross-hatched, to which a number o feathers, as prayer emblems, are attached. On the broad end there are three shell disks representing a star group, possibly Orion, and near the tip of the other en are inlaid fragments of shell and turquoise, said to represent the Pleiades or some other constellation. These effigies are reputed to be of great antiquity and are said to have been brought up from the underworld when the races of men emerged from the Grand Canyon. Many Hopi traditions have allusions to the turquoise. The Haruing Wuhti (literally, Hard Being Woman) appears repeatedly in Hopi mythology, and she is said to be the owner of such hard objects as shells, corals, turquoises, etc. In one legend it is stated that the turquoise is the excrement of lizards. In the account of how the Hopi came from the underworld, as reported by Voth, a being called Skeleton is described as very handsome, with his neck adorned with turquoise strands and his ears with turquois pendants. In the Snake Myth it is narrated that the chief’s son wondered what became of all the water in the Grand Canyon. So, he went to investigate. After several adventures he encountered the goddess of hard substances, who gave him a sack filled with all sorts of beads, among them turquoises. Upon his departure he was warned not to open the package until home was reached. The journey lasted several days, and each morning he found that the number of beads had increased. Finally, the package became filled, and on the fifth night when nearly home he could resist no longer, but opened the package and spread out the contents. He was very happy over the treasure, but on the ensuing morning all the beads except the few original ones had disappeared, and this is why the Hopi have so few beads at the present time. In the traditional account of the early wanderings of the Hopi it is narrated that the people, after emerging from the underworld, traveled eastward. They met with many difficulties and were finally beset with grave danger from a great outflow of water from the ground. The chiefs met in council and made two balls of powdered turquois and shell which they sent as a propitiatory offering to the evil water serpent, who was the cause of the deluge, and immediately the ground became dry.

In Hopi mythology, there was a belief that the excrements of lizards were associated with turquoises. This belief likely held symbolic significance in their culture. 

It's important to note that in many indigenous cultures, various elements of their natural environment, including animals and minerals, are imbued with spiritual or symbolic significance. This belief in the power of turquoise and its association with lizards highlights the deep connection between nature, spirituality, and daily life in the Hopi culture.

In Hopi tradition it is said that the Earth freed itself from the water which used to cover it only thanks to turquoise, which can hold back floods. (Danchevskaya, 2010)


Apache

Curtis, E. S., photographer. (ca. 1903) Apache Yenin Guy. , ca. 1903. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/94514034/.

Turquoise held significant cultural and spiritual importance for the Apache people. Among the Apache, turquoise gemstones were considered essential for the medicine-man to exercise their healing functions. Turquoise was closely associated with the arrival of rain, and it was believed that after a storm, one could find turquoise in the damp earth around the edges of a rainbow. This connection between turquoise and rain likely symbolized the life-giving properties of water in arid regions.

Navajo

To the Navajo, turquoise was more than just a beautiful gemstone; it represented protection for both the body and soul, purity, and the power of medicine-men. The Navajo believed that turquoise had the ability to cause rain, and it was used to protect individuals from sickness.

Carpenter, W. J. (ca. 1915) The Medicine man. , ca. 1915. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/90708140/.

The Navajo had specific beliefs about the color of turquoise. Sky-blue turquoise, the color of living water and rain, was considered the only appropriate choice for ceremonial purposes. Green turquoise, resembling stagnant water, was not favored for ceremonies but could be worn as personal ornaments. Blue, as a color, also held symbolic significance as representing the female.

It is said that when the Navajo came from the Underworld, they found a vast expanse of land which was covered with water. To make the earth habitable and drain the water, they used means of turquoise shovels, tipped with coral, to dug channels (Hill,1938). A Navajo legend predicts that one will bring rain if he prays to the Rain God and throws a turquoise offering into the river. This has the effect of appeasing the Wind’s anger so it will stop blowing and allow the Rain to come. The Wind blows because it is constantly searching for turquoise. Another legend concerns the Gambling God, Nohoilpi, He Won Wins Men, whose talisman is the turquoise. Navajo gamblers recall this legend and always keep a large turquoise with them for luck. There were various myths about turquoise for the Creation of the World: Dunacan (1968) & Pogue (1915) narrate The Creation Myth of the Navajos , which explains how the First Man and First Woman made the sun and the sky. A slightly different version of the myth tells how the sun was lifted into the sky on two poles of turquoise and two poles of white beads, each pole being held by two men at one of the four cardinal points. In one part of the myth, Navajos express the belief that the heart of the earth is made of turquoise. They set a flat, round stone in the sky to make the sun. Around the edges of the sun they set turquoises. As the creation process filters down to the animals, the Navajos explain why Buffalo’s horns are black. Buffalo once had horns of turquoise but two boys offered all the jet they had in exchange for his turquoise. Since that day Buffalo has had horns of jet. There was no sun nor moon to guide the people by day or by night. At dawn the White Light, which rose from the east and the Yellow Light which rose from the west, met up in the sky and it was day. The people needed more light, so the First Man volunteered to help. He took a great piece of turquoise, from this hogan, which he had brought with him from the Underworld. “From this, I shall make the sun hang it in the sky by day to light the people”, he said. Everyone gathered around while the First Man chipped and smoother the blue turquoise until it was flat and round. Then he painted a face on the surface. The bearer of this disc, the Sun Carrier, Johano-ai, is a young man who sometimes rides a beautiful turquoise stallion. (Hill, 1938)

A belief of the southwestern Native Americans was that turquoise could be used to keep the wearer from harm, to relieve him from worry, and to bring him happiness.
Duncan 1968



Unknown: The First World, Ni’hodilqil, was black as black wool. It had four corners, and over these appeared four clouds which were black, white, blue and yellow. These four clouds contained within themselves the elements of the First World. The Black Cloud represented the Female Being. For as a child sleeps while being nursed, so life slept in the darkness of the Female Being. The White Cloud represented the Male Being. He was the Dawn, the Light-Which-Awakens, of the First World. The First World was small in size, an island floating in mist. On it grew one tree, a pine tree, which was later brought to the present world for firewood. In the East, at the place where the Black Cloud and the White Cloud met, First Man [spirit] was formed; and with him was formed the white corn, perfect in shape, with kernels covering the whole ear. In the West, at the place where the Blue Cloud and Yellow Cloud met, First Woman [spirit] was formed, and with her the yellow corn, which was also perfect. With First Woman there came the white shell and the turquoise and the yucca. First Man stood on the eastern side of the First World. He represented the Dawn and was the Life Giver. First Woman stood opposite in the West. She represented Darkness and Death. First Man burned a crystal for a fire. The crystal was the symbol of the mind and of clear seeing. First Woman burned her turquoise for a fire. They saw each other’s lights in the distance and each went to see the other’s fire. When First Woman came to him, First Man spoke to her, “Why do you not come with your fire and we will live together?” (Lowery, 2010).

EXTRA NOTES: 
The general formula of the turquoise mineral group is: A0–1B6(PO4)4(OH)8•4H2O. The A position is occupied by divalent cations: Cu2+, Fe2+, Zn2+, and, rarely, Ca2+, while the B position is primarily occupied by trivalent cations, mainly Al3+, and in some cases, Fe3+.

In particular, the most common chemical formula for turquoise is CuAl6(PO4)4(OH)8•4H2O (Bernardino et al., 2016), which can vary in different specimens of the mineral. Any change in its composition affects the color, weight, or hardness of the stone. For instance, exposure to heat causes its color to fade, and treatment with oil darkens its color.

According to Bauer (1968), the composition of turquoise is remarkable because it is the only valuable stone that contains such a significant amount of water as an essential constituent. Its size increases in damp weather due to water absorption by its porous structure.
Turquoise can also become clearer or duller in response to changes in temperature
and humidity (Duncan, 1968).

It has been suggested that variations in the Cu/Fe ratio are responsible for the differences in the colors of various samples. Based on this, blue turquoise is considered to have Cu at the A position and Al at the B position in its chemical formula, and the loss of capillary water can result in the loss of its color (King, 2002). In contrast, green turquoise (also known as chalcociderite) gets its color mainly from the presence of Fe3+ at the B position (Foord and Taggart, 1998; Frost et al., 2006; Rossi et al., 2017).

A higher Cu/Fe ratio results in a bluer mineral, while a lower ratio leads to a greener color (Nikbakht et al., 2017). Turquoise is one of the world's oldest gems and has been used for curative and talismanic purposes. The name of the stone originates from the Persian word 'piryzen,' which means 'victorious, prospering, bringing happiness.'

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ  ΤΟ ΕΝΘΕΤΟ “THE DRAFT”,
ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ “LOSING TURQUOISE, THE DUMMIES”, 2021

Η αγγλική λέξη "turquoise" προήλθε από τα γαλλικά τον 16ο αιώνα, πιθανότατα σημαίνοντας "τουρκική πέτρα" (Turquoise), καθώς μεταφερόταν στην ευρωπαϊκή αγορά κυρίως μέσω της Τουρκίας από ένα από τα πιο διάσημα ορυχεία τυρκουάζ που βρίσκεται στο Nishapur, στην επαρχία Khorasan (πρώην Περσία, σήμερα μέρος του Ιράν). Αυτός ο πολύτιμος λίθος έχει αποκτήσει πολλές άλλες ονομασίες, που αντικατοπτρίζουν την ιδιαίτερη σημασία του σε διάφορους πολιτισμούς: "η αγαπημένη πέτρα της Ανατολής", "η ιερή πέτρα του Θιβέτ", "η βασιλική πέτρα των Αιγύπτιων φαραώ", "η πέτρα του πράσινου δέντρου", "η αραβική πέτρα", "η πέτρα των Αζτέκων" κ.ά. (Danchevskaya, 2010).

Οι γνωστές κύριες ονομασίες (Lecouteux, 2012):

Αρχαίο Αίγυπτο: Μαζκαατ
Αρχαία Ελληνικά: Θυίτης (Cunningham, 1996), Καιρούλειουμ,
Κυανός (Μανουτσέρ-Ντανάι, 2005)
Αραβικά: Φιρόσαγ (Μπιρούνι, 1018), Φεϋρίζεχ, Φαϊρούζ, Ερφεμπρονούγκ, Αχτάτ, Φαράσκουιν Γαλλικά: Τουρκιόν, Τουρκοζί, Τουρκεσία, Τουργέι
Ουγγρικά: Τουρκόιζ, Τουργέι, Τουρκέ
Ιταλικά: Τουρκιμάν, Τουρκέζε, Τουρκίνα, Τουρκός, Τουρκίς, Τουρκόις
Πορτογαλικά: Τουρκέζα (Μανουτσέρ-Ντανάι, 2005)
Ισπανικά: Τουρκείζ, Τουρκόϊς, Τουρκάς, Τουρκεμώ, Τουρκενιάφ, Τουρκεμακ, Τουρκαμάν, Τορκεμάντ, Τρουκαμάνς, Κουκρέμας, Κουρκεμα(ν)ς, Κουρκεμαφ, Κουρτεμαφ, Σουρκεμακ, Πουρκεμαφ, Τουρμάκ, Κρίσμαφ, Κουρκ(ρ)έμαφ, Κρασνουέζ, Γκούργκουμ, Τουρκέζα Θιβετιανά: Γιου
Περσικά: Πιρούζε (Τζουχάρι-Νεϊσαμπούρι, 1170), Πιρουζ, Φιρούζε, Φιρούζα, Φιρούζαχ, Φερόζαλ

Αστρολογία:

Το τυρκουάζ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αστρολογία. Σε ένα έργο με τίτλο "Sympathia Septem Metallorum ac Septern Selectorum Lapidum ad Planetes", συσχετιζόταν με τον πλανήτη Κρόνο και, υπό το κατάλληλο ζώδιο, θεωρούνταν ιδιαίτερα ισχυρό. Οι πολύτιμοι λίθοι αντιστοιχούσαν στα δώδεκα ζώδια και πίστευαν ότι ασκούσαν συγκεκριμένη επιρροή στα δώδεκα μέρη του ανθρώπινου σώματος.

Σε ορισμένα παλιά έργα ο Αιγόκερως αντιπροσωπεύεται από τον γρανάτη, ενώ σε άλλα έργα αντιπροσωπεύεται από το τυρκουάζ. Η σφαίρα επιρροής του ήταν ιδιαίτερα ισχυρή από τις 21 Δεκεμβρίου έως τις 21 Ιανουαρίου. Το τυρκουάζ είναι ο γενέθλιος λίθος του Δεκεμβρίου και συμβολίζει την επιτυχία και την πίστη. Οι γεννημένοι τον Δεκέμβριο συνιστάται να φορούν τυρκουάζ και για τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα θα πρέπει να είναι τοποθετημένο σε μόλυβδο.

Αίγυπτος

**Τυρκουάζ και Αιγυπτιακή Θρησκεία**

Το τυρκουάζ είχε επίσης ιερό ρόλο στην αρχαία αιγυπτιακή θρησκεία. Η Χάθορ, η θεά του ουρανού, των γυναικών, της γονιμότητας και της αγάπης, έπαιζε κεντρικό ρόλο στην αφήγηση του τιρκουάζ. Ήταν στενά συνδεδεμένη με τον θεό του ήλιου Ρε της Ηλιούπολης, και συχνά θεωρούνταν το "μάτι" ή η κόρη του. Η λατρεία της Χάθορ ξεκίνησε την 3η χιλιετία π.Χ. και το όνομά της, "Χάθορ", σημαίνει "κτήμα του Ώρου". Στο ναό της στο Σινά, οι επιγραφές αναφέρονταν στη Χάθορ ως "Κυρία της χώρας του τιρκουάζ" ή "Κυρία του τιρκουάζ". Αυτό το επίθετο υπογράμμιζε τη θεϊκή σύνδεση μεταξύ τυρκουάζ και γονιμότητας, ευθυγραμμίζοντας τον πολύτιμο λίθο με τις ιερές αρχές της αναγέννησης και της αφθονίας (Lowry, 2010 & "Hathor | Αιγυπτιακή θεά", 2020).

Turquoise mine at Sinai. Egypt Sinai, None. [Between 1898 and 1946] [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/2019700127/.

**Τυρκουάζ: Σύμβολο χαράς και ανανέωσης**

Για τους αρχαίους Αιγυπτίους, το τυρκουάζ, γνωστό ως Mfkzt, έγινε συνώνυμο της χαράς. Οι μπλε και πράσινες αποχρώσεις του αντανακλούσαν την εύφορη γη κατά μήκος του Νείλου, αντιπροσωπεύοντας την αφθονία των ζωογόνων νερών. Αυτή η πολύτιμη πέτρα πίστευαν ότι έφερνε ευτυχία και καλή τύχη σε όσους την κατείχαν. Η βαθιά σύνδεσή του με τη Χάθορ, τη θεά του έρωτα και της γονιμότητας, εδραίωσε περαιτέρω το ρόλο του ως σύμβολο ανανέωσης και ευημερίας (Lowry, 2010).

**Περσία - Ιράν**
*Η μυστικιστική γοητεία του περσικού τυρκουάζ*

Η γοητεία του περσικού τυρκουάζ επεκτάθηκε πέρα από την αισθητική του γοητεία.
Στους πολιτισμούς της Εγγύς Ανατολής, αυτός ο πολύτιμος λίθος κατείχε βαθύτατο ρόλο στην ενίσχυση της υγείας και της επιτυχίας. Ένα περσικό χειρόγραφο του 11ου αιώνα περιγράφει το τυρκουάζ (Firuzeh) ως σύμβολο της νίκης και της καλής τύχης. Πίστευαν ότι η θέαση του τυρκουάζ ενίσχυε τα μάτια και εξασφάλιζε μια τυχερή μέρα. Το τυρκουάζ είχε τη δύναμη να προστατεύει από κακό, να κερδίζει την εύνοια της αριστοκρατείας και να ενισχύει τον πλούτο. Προστάτευε ακόμη και από δυσάρεστα όνειρα (Lowry, 2010).

Το Mani-Mala (Αλυσίδα των πολύτιμων λίθων), όπως αναφέρεται στον Pogue (1915), περιλαμβάνει το ακόλουθο κείμενο από Αραβες και Πέρσες συγγραφείς:

Η αγάπη μου είναι σαν την εικόνα σε έναν καθαρό ασημένιο καθρέφτη,
Πέρα από την εμβέλεια των χεριών που αρπάζουν, και κερδίζεται μόνο από την καρδιά που αγαπάει. Σαν ένα δέντρο από ακριβό κοράλλι, σαν ένα φύλλο στολισμένο με τυρκουάζ,
Σαν καρπός από πολύτιμα μαργαριτάρια, εσύ, αγάπη μου, είσαι σπάνια.
Είσαι το ομορφότερο από τα όμορφα λουλούδια, και όπου κι αν πας,
εγώ, σαν τυρκουάζ πεταλούδα, θα ακολουθήσω το λουλούδι μου.

Οι Άραβες εκτιμούν ιδιαίτερα το τυρκουάζ για τις ταλισμανικές του αρετές. Στολίζουν τις σφραγίδες και τα φυλαχτά τους με αυτόν τον πολύτιμο λίθο, επικαλούμενοι τις ευλογίες της καλής τύχης και της ευημερίας. Ο Georges-Louis Leclerc Comte de Buffon, ο διαπρεπής Γάλλος φυσιοδίφης, ενώ αναγνώριζε την πολιτιστική του σημασία, κάποτε
απέρριψε την πρακτική αυτή ως "μια ένδειξη βλακείας" (Pogue, 1915).

Θιβέτ
**Η αινιγματική παρουσία του τυρκουάζ στο Θιβέτ**

Οι Θιβετιανοί μιλούν ποιητικά για τον ουρανό ως "το τυρκουάζ του Παραδείσου" και στην αρχαία μυθολογία τους αναφέρονται "δεκατρείς τυρκουάζ ουρανοί". Mapan, η φημισμένη λίμνη του τυρκουάζ της οποίας το νερό τρέχει πάνω από το νερό, έτσι ώστε όλη η ύλη στο κενό να χάνεται. Θιβετιανός μύθος από μπλοκ εκτύπωσης του 11ου αιώνα

Ο Dr. Berthold Laufer, ένας καταξιωμένος μελετητής, ερεύνησε το αίνιγμα του Θιβετιανού τυρκουάζ. Το ακόλουθο απόσπασμα, που παρατίθεται στον Pogue (1915), αποτελεί μια συνοπτική επισκόπηση των ευρημάτων του Laufer σχετικά με τη χρήση των τυρκουάζ πολύτιμων λίθων στο Θιβέτ:

Όπως ο νεφρίτης είναι το αναγνωρισμένο κόσμημα των Κινέζων, έτσι και το τυρκουάζ είναι το καθιερωμένο κόσμημα των Θιβετιανών. * * * * Το να αποκαλέσει κανείς ένα τυρκουάζ λίθο αποτελεί προσβολή για τους Θιβετιανούς, και θα φωνάξουν αγανακτισμένοι, * * * "αυτό είναι τυρκουάζ και όχι λίθος". * * * * Η εκτίμηση των τουρκουάζ από τους αρχαίους Θιβετιανούς διαβαθμιζόταν ως εξής: Οι βαθυγάλαζες, στιλπνές πέτρες χωρίς ψεγάδι είχαν την πρώτη θέση- οι λευκές και κόκκινες λωρίδες ή στρώματα δεν θεωρούνταν ψεγάδι, αλλά μια ιδιαίτερη ομορφιά- όσο πιο ανοιχτόχρωμο ήταν το μπλε και όσο περισσότερο πλησίαζε το γκρι και το πράσινο, τόσο περισσότερο έπεφτε στην εκτίμηση- οι πέτρες με μαύρες φλέβες και ραβδώσεις και με θολές στρώσεις θεωρούνταν κοινές, όπως επίσης και εκείνες με πρασινωπές αποχρώσεις. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι αυτή η κλίμακα εκτίμησης που αναμφίβολα χρονολογείται από την αρχαιότητα ισχύει και για τη σημερινή εποχή. * * * * Τα μικρά τυρκουάζ που δεν είναι μεγαλύτερα από μια φακή και χρησιμοποιούνται για το δέσιμο σε δαχτυλίδια ονομάζονται pra. Όπως τα διάσημα σπαθιά, στιλέτα, σέλες και χιτώνες λαμβάνουν στο Θιβέτ ξεχωριστά ονόματα, έτσι και τα διάσημα τουρκουάζ αποκτούσαν ειδικές ονομασίες. * * * * Τα τουρκουάζ, συνήθως σε συνδυασμό με το χρυσό, ανήκουν στην αρχαιότερη συμβολική προσφορά προς τους θεούς και τους δαίμονες- στην απαρίθμηση ο χρυσός προηγείται πάντα των τουρκουάζ ως το πιο πολύτιμο δώρο. Συμπεριλαμβάνονται επίσης μεταξύ των δώρων που προσφέρονται σε αγίους και λαμάδες από βασιλιάδες και πλούσιους πολίτες. Οι θρόνοι στους οποίους οι βασιλείς και οι λάμας κάθονται περιγράφονται συνήθως ως στολισμένοι με χρυσό και τυρκουάζ και φορούν μανδύες στολισμένους με αυτούς τους λίθους. * * * * * Στη δημοφιλή ιατρική της εποχής μας το τυρκουάζ, απ' όσο γνωρίζω, δεν χρησιμοποιείται, αλλά είναι επίσημα καταχωρημένο ως φάρμακο σε διάφορα ιατρικά πρότυπα έργα που προέρχονται από τα σανσκριτικά βιβλία ή έχουν ως πρότυπο τα σανσκριτικά βιβλία. * * *


Ευρώπη
Αν γεννηθήκατε τον κρύο Δεκέμβρη, το μήνα του χιονιού, του πάγου και της ευθυμίας, βάλτε στο χέρι σας ένα τυρκουάζ μπλε και αν το κάνετε θα ευλογηθείτε από επιτυχία.

**Η μυστικιστική παρουσία του τυρκουάζ στην αρχαία Ευρώπη**

Στην αρχαία Ευρώπη, το τυρκουάζ είχε μια μυστικιστική γοητεία, καθώς πίστευαν ότι προστάτευε τους χρήστες του από το κακό και τα δηλητηριώδη πλάσματα. Ο Αριστοτέλης, ο Έλληνας φιλόσοφος, αναγνώριζε τις προστατευτικές ιδιότητες του τυρκουάζ, θεωρώντας το ως προστάτη από θανατηφόρα ατυχήματα και το δηλητήριο σκορπιού.

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, καθώς οι δεισιδαιμονίες ανθούσαν, το τιρκουάζ έγινε φορέας εξαιρετικών αρετών. Οι διαρκώς μεταβαλλόμενες αποχρώσεις του, που μεταβάλλονται από το μπλε στο απαλό λευκό, του απέδιδαν μια αύρα ανεξαρτησίας και έμφυτης δύναμης. Οι πεποιθήσεις αυτές συνεχίζουν να υφίστανται και στη σύγχρονη εποχή.

Στην Ευρώπη, τα τυρκουάζ δαχτυλίδια συμβόλιζαν συχνά την αγάπη και τη στοργή μεταξύ των ατόμων, με μια γερμανική ρήση να υποδηλώνει ότι ένα ξεθωριασμένο τυρκουάζ χρώμα συμβόλιζε τη μαραζωμένη αγάπη.

Το τυρκουάζ υποτίθεται ότι αντανακλούσε επίσης την κατάσταση της υγείας του κατόχου, με τη λεύκανση της πέτρας να θεωρείται δυσοίωνο σημάδι ασθένειας ή θανάτου. Η πεποίθηση ότι το τυρκουάζ συμπάσχει με την κατάσταση του κατόχου του οδήγησε σε ρητά όπως: "Το συμπάσχον τυρκουάζ αληθινά μαρτυρά, με το να μοιάζει χλωμό, ότι ο κάτοχός του δεν είναι καλά".

File:Anselmus de Boodt.tif. (2023, August 27). Wikimedia Commons. Retrieved 11:59, October 15, 2023 from https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:Anselmus_de_Boodt.tif&oldid=796392730.

Ο γνωστός Φλαμανδός ανθρωπιστής και φυσιοδίφης Anselmus de Boodt υποστήριξε τις προστατευτικές ιδιότητες του τιρκουάζ. Μια ενδιαφέρουσα ιστορία αφηγείται έναν πολύτιμο λίθο τυρκουάζ που έχασε το χρώμα του μετά από τριάντα χρόνια, αλλά ως εκ θαύματος ανέκτησε τη λάμψη του όταν δόθηκε ως δώρο. Οι εμπειρίες του κατόχου του που επέζησε από μια επικίνδυνη πτώση και αργότερα, από ένα περιστατικό με ένα βαρύ στύλο, εδραίωσαν περαιτέρω τη φήμη του τιρκουάζ για προστασία.

Detroit Publishing Co, P., Jackson, W. H., photographer. Aztec Calendar Stone. Mexico City Mexico, None. [Between 1880 and 1897] [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/2016797237/.

Στη μεγάλη γιορτή προς τιμήν του Κετσαλκοάτλ, -ο οποίος στους Αζτέκους, από τον 14ο έως τον 16ο αιώνα, ήταν προστάτης των ιερέων, εφευρέτης του ημερολογίου και των βιβλίων και προστάτης των χρυσοχόων και άλλων τεχνιτών- ταυτίστηκε επίσης με τον πλανήτη Αφροδίτη. Ως το αστέρι του πρωινού και του απογεύματος, ο Κετσαλκοάτλ ήταν το σύμβολο του θανάτου και της ανάστασης ("Quetzalcoatl | Definition, Myth, & Meaning", 2019)-, ο αρχιερέας ξεχώριζε από έναν κομηστή σκήπτρου σε σχήμα τερατώδους φιδιού, όλο καλυμμένο με ψηφιδωτό που αποτελούνταν από τυρκουάζ".


Pima
Οι Pima πιστεύουν ότι αυτό το ορυκτό δίνει δύναμη και βοηθά στη θεραπεία των ασθενειών.

Curtis, E. S., photographer. (ca. 1907) Gathering Saguaro Fruit. Arizona, ca. 1907. 1907. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/90710420/.

ΠΩΣ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΝ ΤΑ ΤΥΡΚΟΥΑΖ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΧΗΓΟ MORNING GREEN.

Μια μέρα, πριν από πολύ καιρό, οι γυναίκες και τα κορίτσια της Casa Grande έπαιζαν ένα αρχαίο παιχνίδι που ονομάζεται toka (σε έναν μύθο των Hopi, τα τυρκουάζ λέγεται ότι είναι τα περιττώματα των σαυρών, Pogue, 1915), το οποίο ήταν πολύ δημοφιλές στην Casa Grande, αλλά δεν παίζεται πλέον από τους Pima. Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης του παιχνιδιού παρατηρήθηκε ότι μια σαύρα με μπλε ουρά κατέβαινε στη γη σε ένα σημείο όπου οι πέτρες είχαν πράσινο χρώμα. Το γεγονός ήταν τόσο παράξενο που το θαύμα αυτό αναφέρθηκε στον Morning Green, ο οποίος διέταξε αμέσως να γίνουν ανασκαφές της γης στο σημείο αυτό. Εδώ ανακάλυψαν τελικά πολλά τυρκουάζ, με τα οποία έφτιαξαν, μεταξύ άλλων, ένα ψηφιδωτό κάλυμμα για μια καρέκλα που στεκόταν σε ένα από τα δωμάτια της Casa Grande. Η καρέκλα αυτή μεταφέρθηκε πριν από χρόνια και θάφτηκε, κανείς δεν ξέρει πού. Ο Morning Green μοίρασε επίσης τόσα πολλά τυρκουάζ ανάμεσα στους ανθρώπους του, ώστε η φήμη αυτών των πολύτιμων λίθων έφτασε στα αυτιά του Ήλιου στην Ανατολή, ο οποίος έστειλε το πουλί με τον φωτεινό παπαγάλο να τα πάρει. Όταν ο παπαγάλος πλησίασε σε μικρή απόσταση από την Casa Grande, τον συνάντησε μια από τις κόρες του αρχηγού, η οποία επέστρεψε στην πόλη και ανακοίνωσε στον πατέρα της την άφιξη ενός επισκέπτη από τον Ήλιο. Ο πατέρας είπε: " Πάρε αυτό το μικρό ραβδί που είναι μαγεμένο, και όταν ο Παπαγάλος βάλει το ραβδί στο στόμα του, θα τον οδηγήσεις σε μένα." Αλλά ο παπαγάλος δεν γοητεύτηκε από το ραβδί και αρνήθηκε να το πάρει στο στόμα του, και το κορίτσι ανέφερε την αποτυχία της να παρακινήσει τον επισκέπτη να οδηγηθεί στον πατέρα της. Ο αρχηγός απάντησε ότι ίσως το παράξενο πουλί να έτρωγε κολοκυθόσπορο και είπε στην κόρη του να του προσφέρει. Εκείνη έκανε την προσπάθεια χωρίς αποτέλεσμα και επιστρέφοντας ανέφερε ότι το πουλί αρνήθηκε τον κολοκυθόσπορο- ο πατέρας είπε: "Βάλτε το σπόρο σε μια κουβέρτα και απλώστε τους μπροστά στο πουλί, τότε ίσως μπορέσετε να το αιχμαλωτίσετε". 
Παρόλα αυτά ο Παπαγάλος δεν έτρωγε και ο πατέρας πρότεινε σπόρο καρπουζιού. Όμως ο παπαγάλος δεν μπήκε στον πειρασμό ούτε με αυτά, ούτε με σπόρο από νύχι γάτας- ούτε και με τον άνθρακα. Ο αρχηγός του Casa Grande είπε τότε στην κόρη του να δελεάσει τον Παπαγάλο με καλαμπόκι εμποτισμένο σε νερό, καλά μαγειρεμένο, σε ένα καινούργιο μπολ με φαγητό. Ο παπαγάλος ήταν πεισματάρης- δεν ήθελε να το δοκιμάσει, αλλά παρατηρώντας μια τυρκουάζ χάντρα γαλαζοπράσινου χρώματος, την κατάπιε, και όταν οι δύο κόρες του αρχηγού το είδαν αυτό, του έφεραν μια σειρά από μπλε πέτρες, τις οποίες το πουλί καταβρόχθισε με απληστία. "Όταν οι κοπέλες το παρατήρησαν αυτό, έφεραν πολύτιμες τυρκουάζ χάντρες, τις οποίες ο Παπαγάλος έφαγε και πέταξε μακριά. Τα κορίτσια προσπάθησαν να τον πιάσουν, αλλά χωρίς επιτυχία. Πήρε το δρόμο του μέσα από τον αέρα και έφτασε στην κατοικία του Ήλιου στην Ανατολή, όπου ήπιε ένα εμετικό και έκανε εμετό τα τυρκουάζ, τα οποία ο θεός Ήλιος μοίρασε στους ανθρώπους που κατοικούν κοντά στο σπίτι του που ανατέλλει πέρα από τα ανατολικά βουνά. Αυτός είναι ο λόγος, λέγεται, για τον οποίο οι άνθρωποι αυτοί έχουν πολλά στολίδια φτιαγμένα από αυτό το υλικό. Όταν όμως ο αρχηγός του Casa Grande άκουσε ότι ο Parrot είχε σταλεί για να κλέψει τα τουρκόζια του, θύμωσε πολύ και προκάλεσε μια βίαιη βροχή που έσβησε όλες τις φωτιές στην Ανατολή. Η μαγική του δύναμη πάνω στους θεούς της βροχής ήταν τόσο μεγάλη που μπορούσε να σβήσει ακόμη και το φως του ήλιου, κάνοντάς τον πολύ κρύο. Τότε οι παλιοί ιερείς συγκεντρώθηκαν σε συμβούλιο και συζήτησαν τι έπρεπε να κάνουν. Πρώτα έστειλαν τον Man-Fox στην Ανατολή για να πάρει φωτιά, αλλά απέτυχε να την αποκτήσει, και τότε ανέθεσαν στον Rapid Runner να επισκεφθεί τον Κεραυνό, τον μοναδικό που κατείχε φωτιά, και να κλέψει τον αναμμένο πυρσό του. Όταν όμως ο Κεραυνός τον είδε να φεύγει με τον πυρσό, έριξε ένα βέλος στον κλέφτη και σπίθες φωτιάς σκορπίστηκαν γύρω του, βάζοντας φωτιά σε κάθε δέντρο, θάμνο και άλλα εύφλεκτα αντικείμενα, και σε αυτό οφείλεται ότι προκύπτει φωτιά στα πάντα.


Puebloans - Anasazi

Zuni
Ένας θρύλος των Pueblo του Santo Domingo αναφέρει ότι οι μάγοι τους χρησιμοποιούσαν ένα φετίχ από γύψο, σε σχήμα κυνόμυ, με τυρκουάζ μάτια, για να φέρουν τη βροχή. Πολλοί από τους ιθαγενείς Αμερικανούς Pueblo πιστεύουν ότι το τυρκουάζ έκλεψε το χρώμα του από τον ουρανό.

(ca. 1900) Kushira i.e., Quirana or clown at corn dance, Santo Domingo, New Mexico. New Mexico Santo Domingo, ca. 1900. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/91705024/.

**Κουλτούρα των Zuni: Η ιερή σημασία του τυρκουάζ**

Ένα παράδειγμα από τις παραδόσεις των Zuni είναι η αφήγηση της Κόρης του Φεγγαριού, που καταγράφηκε από τον Pogue το 1915.

Curtis, E. S., photographer. (ca. 1903) A Zuni man. New Mexico, ca. 1903. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/00651089/.

(...) Στον ουράνιο κόσμο της μυθολογίας των Zuni βρίσκεται το βαθύ μπλε βουνό των τυρκουάζ, το ανακλώμενο φως από τη λαμπερή επιφάνεια του οποίου δίνει στον ουρανό το πλούσιο χρώμα του (...) (Tanrisal, δεν βρέθηκε ημερομηνία). (...) Οι φούσκες στη Γη των Πνευμάτων φορούν αναρίθμητα όμορφα περιδέραια και βραχιόλια από τυρκουάζ και λευκό κοχύλι (...) (...) (...)Το πράσινο είναι η απόχρωση της γης- το μπλε του ουρανού. Το μπλε είναι επίσης το χρώμα της δύσης, η σκιά του ουρανού το βράδυ και η απόχρωση των μεγάλων υδάτων που βρίσκονται δυτικά των Zuni (...) (Tanrisal, δεν βρέθηκε ημερομηνία). (...) Οι Zuni σκάλιζαν φυλαχτά από τυρκουάζ και διακοσμούσαν με αυτό αγαλματίδια ειδώλων από ασβεστόλιθο (...) (...) (...) Για τις τελετουργικές προσφορές χρησιμοποιούσαν το μείγμα τυρκουάζ με καλαμποκάλευρο με το οποίο γέμιζαν το τελετουργικό κύπελλο που ήταν επενδυμένο με τυρκουάζ. (...)


Hopi

Οι Hopi, όπως και πολλοί άλλοι πολιτισμοί, πίστευαν ότι το τυρκουάζ έφερνε καλή τύχη. Ενσωμάτωναν το τυρκουάζ στα φετίχ και τα τελετουργικά τους αντικείμενα για να φέρουν τύχη σε διάφορες πτυχές της ζωής τους, συμπεριλαμβανομένου του κυνηγιού και των τελετών.

Curtis, E. S., photographer. (ca. 1906) The Snake Priest. Arizona, ca. 1906. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/95505399/.

Μια από τις αξιοσημείωτες τελετές μεταξύ των Hopi είναι η "Τελετή του Πολεμιστή", όπως αναφέρει ο Dr. J. Walter Fewkes. Οι τελετές των Hopi περιλαμβάνουν συχνά περίπλοκες τελετουργίες και συμβολισμούς, και το τυρκουάζ, που θεωρείται σύμβολο καλής τύχης, πιθανότατα έπαιξε ρόλο στην ενίσχυση της τελετουργικής σημασίας τέτοιων εκδηλώσεων.

Το Ιερατείο του τόξου έχει τρία φετίχ, τα οποία είναι τοποθετημένα με τη μορφή βωμού στο πάτωμα της kiva κατά τη διάρκεια της τελετής τον Δεκέμβριο. Αυτά τα φετίχ είναι ακατέργαστα ομοιώματα φτιαγμένα από ένα προδιαγεγραμμένο ξύλο (το υπόγειο κλαδί της βαμβακιάς)- τα δύο αναπαριστούν τετράποδα και το τρίτο προφανώς συμβολίζει τον ουρανό. Το μεγαλύτερο από τα τετράποδα έχει μήκος περίπου ένα πόδι και διάμετρο 2 ίντσες, και είναι διακοσμημένο με ένθετα θραύσματα κοχυλιού και τυρκουάζ. Το φετίχ που αναπαριστά τον ουρανό είναι ένα σωμάτιο σε σχήμα ρόπαλου μήκους περίπου 10 ιντσών, με το μικρό του άκρο στρογγυλεμένο και σταυροειδώς διαγραμμισμένο, στο οποίο είναι προσαρτημένα πολλά φτερά, ως εμβλήματα προσευχής. Στο πλατύ άκρο υπάρχουν τρεις δίσκοι από κοχύλια που αντιπροσωπεύουν μια ομάδα αστέρων, πιθανώς τον Ωρίωνα, και κοντά στην άκρη του άλλου άκρου υπάρχουν ένθετα θραύσματα από κοχύλια και τυρκουάζ, που λέγεται ότι αντιπροσωπεύουν τις Πλειάδες ή κάποιον άλλο αστερισμό. Αυτά τα ειδώλια φημολογείται ότι είναι μεγάλης αρχαιότητας και λέγεται ότι ανασύρθηκαν από τον κάτω κόσμο όταν οι φυλές των ανθρώπων βγήκαν από το Grand Canyon.

Πολλές παραδόσεις των Hopi έχουν αναφορές στο τυρκουάζ. Η Haruing Wuhti (κυριολεκτικά, Σκληρή Γυναίκα) εμφανίζεται επανειλημμένα στη μυθολογία των Χόπι και λέγεται ότι είναι η ιδιοκτήτρια σκληρών αντικειμένων όπως κοχύλια, κοράλλια, τυρκουάζ κ.λπ. Σε έναν μύθο αναφέρεται ότι το τυρκουάζ είναι τα περιττώματα των σαυρών.

Στην περιγραφή του τρόπου με τον οποίο οι Hopi ήρθαν από τον Κάτω Κόσμο, όπως αναφέρεται από τον Voth, ένα ον που ονομάζεται Skeleton περιγράφεται ως πολύ όμορφο, με τον λαιμό του στολισμένο με τυρκουάζ νήματα και τα αυτιά του με μενταγιόν από τυρκουάζ. Στον Μύθο του Φιδιού αφηγείται ότι ο γιος του αρχηγού αναρωτιόταν τι απέγινε όλο το νερό στο Grand Canyon. Έτσι, πήγε να το ερευνήσει. Μετά από αρκετές περιπέτειες συνάντησε τη θεά των σκληρών υλικών, η οποία του έδωσε ένα σάκο γεμάτο με κάθε είδους χάντρες, ανάμεσά τους και τυρκουάζ. Κατά την αναχώρησή του προειδοποιήθηκε να μην ανοίξει το πακέτο μέχρι να φτάσει στο σπίτι του. Το ταξίδι διήρκεσε αρκετές ημέρες και κάθε πρωί διαπίστωνε ότι ο αριθμός των χαντρών είχε αυξηθεί. Τελικά, το δέμα γέμισε, και την πέμπτη νύχτα, όταν έφτασε κοντά στο σπίτι του, δεν μπόρεσε να αντισταθεί άλλο, και άνοιξε το δέμα απλώνοντας το περιεχόμενό του. Ήταν πολύ χαρούμενος για τον θησαυρό, αλλά το επόμενο πρωί όλες οι χάντρες εκτός από τις λίγες αρχικές είχαν εξαφανιστεί, και αυτός είναι ο λόγος που οι Hopi έχουν τόσο λίγες χάντρες σήμερα. Στην παραδοσιακή περιγραφή των πρώτων περιπλανήσεων των Hopi αναφέρεται ότι ο λαός, αφού βγήκε από τον κάτω κόσμο, ταξίδεψε προς τα ανατολικά. Συνάντησαν πολλές δυσκολίες και τελικά βρέθηκαν αντιμέτωποι με σοβαρό κίνδυνο από μια μεγάλη εκροή νερού από το έδαφος. Οι αρχηγοί συγκλήθηκαν σε συμβούλιο και έφτιαξαν δύο μπάλες από σκόνη τυρκουάζ και όστρακο, τις οποίες έστειλαν ως εξιλαστήρια προσφορά στο κακό υδάτινο φίδι, που ήταν η αιτία της πλημμύρας, και αμέσως το έδαφος στέγνωσε.

Στην παράδοση των Χόπι λέγεται ότι η Γη απαλλάχτηκε από το νερό που την κάλυπτε μόνο χάρη στο τυρκουάζ, το οποίο μπορεί να συγκρατήσει τις πλημμύρες. (Danchevskaya, 2010)

Apache

Το τυρκουάζ είχε σημαντική πολιτιστική και πνευματική σημασία για τους Apache. Μεταξύ των Apache, οι πολύτιμοι λίθοι τυρκουάζ θεωρούνταν απαραίτητοι για τους γιατρούς ώστε να ασκούν τις θεραπευτικές τους δραστηριότητες. Το τυρκουάζ συνδεόταν στενά με την άφιξη της βροχής και πίστευαν ότι μετά από μια καταιγίδα, μπορούσε κανείς να βρει τυρκουάζ στην υγρή γη γύρω από τις άκρες ενός ουράνιου τόξου. Αυτή η σύνδεση μεταξύ του τυρκουάζ και της βροχής συμβόλιζε πιθανότατα τις ζωογόνες ιδιότητες του νερού σε άνυδρες περιοχές.

Curtis, E. S., photographer. (ca. 1903) Apache Yenin Guy. , ca. 1903. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/94514034/.

Navajo

Το τυρκουάζ είχε τεράστια πολιτιστική σημασία μεταξύ των Navajo, και το ενσωμάτωσαν σε διάφορες πτυχές της ζωής τους, όπως η θρησκεία, η οικονομία, η μυθολογία, η λαογραφία και τα κοσμήματα. Για τους Navajo, το τυρκουάζ ήταν κάτι περισσότερο από ένας όμορφος πολύτιμος λίθος- αντιπροσώπευε την προστασία τόσο του σώματος όσο και της ψυχής, την αγνότητα και τη δύναμη των ιατρών. Οι Νάβαχο πίστευαν ότι το τυρκουάζ είχε την ικανότητα να προκαλεί βροχή και το χρησιμοποιούσαν για να προστατεύουν τα άτομα από την εμφάνιση ασθενειών.

Carpenter, W. J. (ca. 1915) The Medicine man. , ca. 1915. [Photograph] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/90708140/.

Οι Navajo είχαν συγκεκριμένες πεποιθήσεις σχετικά με το χρώμα του τυρκουάζ. Το ουράνιο γαλάζιο τυρκουάζ, το χρώμα του ζωντανού νερού και της βροχής, θεωρούνταν η μόνη κατάλληλη επιλογή για τελετουργικούς σκοπούς. Το πράσινο τυρκουάζ, που έμοιαζε με στάσιμο νερό, δεν προτιμούνταν για τελετές αλλά μπορούσε να φορεθεί ως προσωπικό στολίδι. Το μπλε, ως χρώμα, είχε επίσης συμβολική σημασία καθώς αντιπροσώπευε το θηλυκό.

Λέγεται ότι όταν οι Navajo ήρθαν από τον Κάτω Κόσμο, βρήκαν μια απέραντη έκταση γης που ήταν καλυμμένη με νερό. Για να καταστήσουν τη γη κατοικήσιμη και να αποστραγγίσουν το νερό, χρησιμοποίησαν μέσα από τυρκουάζ φτυάρια, με μύτες από κοράλλι, για να σκάψουν κανάλια (Hill,1938). Ένας θρύλος των Navajo προβλέπει ότι κάποιος θα φέρει βροχή αν προσευχηθεί στον Θεό της βροχής και ρίξει μια τυρκουάζ προσφορά στο ποτάμι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κατευνάσει την οργή του ανέμου, ώστε να σταματήσει να φυσάει και να επιτρέψει να έρθει η βροχή. Ο άνεμος φυσάει επειδή ψάχνει συνεχώς για τυρκουάζ. Ένας άλλος θρύλος αφορά τον Θεό του Τζόγου, Nohoilpi, Αυτός που κερδίζει τους ανθρώπους, του οποίου το φυλαχτό είναι το τυρκουάζ. Οι τζογαδόροι Navajo θυμούνται αυτόν τον θρύλο και κρατούν πάντα μαζί τους ένα μεγάλο τυρκουάζ για τύχη. Υπήρχαν διάφοροι μύθοι σχετικά με το τυρκουάζ για τη Δημιουργία του Κόσμου: η Duncan (1968) & ο Pogue (1915) αφηγούνται τον Μύθο της Δημιουργίας των Navajo , ο οποίος εξηγεί πώς ο Πρώτος Άνδρας και η Πρώτη Γυναίκα έφτιαξαν τον ήλιο και τον ουρανό. Μια ελαφρώς διαφορετική εκδοχή του μύθου αφηγείται πώς ο ήλιος ανυψώθηκε στον ουρανό πάνω σε δύο πόλους από τυρκουάζ και δύο πόλους από λευκές χάντρες, ενώ κάθε πόλος κρατιόταν από δύο άνδρες σε ένα από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Σε ένα σημείο του μύθου, οι Navajos εκφράζουν την πεποίθηση ότι η καρδιά της γης είναι φτιαγμένη από τυρκουάζ. Τοποθέτησαν μια επίπεδη, στρογγυλή πέτρα στον ουρανό για να φτιάξουν τον ήλιο. Γύρω από τις άκρες του ήλιου έβαλαν τυρκουάζ. ... Δεν υπήρχε ούτε ήλιος ούτε φεγγάρι για να καθοδηγεί τους ανθρώπους την ημέρα ή τη νύχτα. Την αυγή το Λευκό Φως, που ανέτειλε από την ανατολή και το Κίτρινο Φως που ανέτειλε από τη δύση, συναντήθηκαν στον ουρανό και έγινε μέρα. Οι άνθρωποι χρειάζονταν περισσότερο φως, οπότε ο Πρώτος Άνθρωπος προσφέρθηκε εθελοντικά να βοηθήσει. Πήρε ένα μεγάλο κομμάτι τυρκουάζ, από το hogan (χωμάτινη καλύβα), το οποίο είχε φέρει μαζί του από τον Κάτω Κόσμο. "Από αυτό, θα κάνω τον ήλιο να το κρεμάσει στον ουρανό την ημέρα για να φωτίζει τους ανθρώπους", είπε. Όλοι μαζεύτηκαν γύρω του, ενώ ο Πρώτος Άνθρωπος πελεκούσε και λείανε το μπλε τυρκουάζ μέχρι να γίνει επίπεδο και στρογγυλό. Στη συνέχεια ζωγράφισε ένα πρόσωπο στην επιφάνεια. Ο φορέας αυτού του δίσκου, ο Φορέας του Ήλιου, ο Johano-ai, είναι ένας νεαρός άνδρας που καβαλάει μερικές φορές ένα όμορφο τυρκουάζ άλογο. (Hill, 1938)


Άγνωστος: Ο Πρώτος Κόσμος, Ni'hodilqil, ήταν μαύρος σαν μαύρο μαλλί. Είχε τέσσερις γωνίες, και πάνω από αυτές εμφανίστηκαν τέσσερα σύννεφα που ήταν μαύρα, λευκά, μπλε και κίτρινα. Αυτά τα τέσσερα σύννεφα περιείχαν μέσα τους τα στοιχεία του Πρώτου Κόσμου. Το μαύρο σύννεφο αντιπροσώπευε το Θηλυκό Ον. Γιατί όπως ένα παιδί κοιμάται όταν το θηλάζουν, έτσι και η ζωή κοιμόταν στο σκοτάδι του Θηλυκού Όντος. Το Λευκό Σύννεφο αντιπροσώπευε το Ανδρικό Ον. Ήταν η Αυγή, το Φως-Που-Ανατέλλει, του Πρώτου Κόσμου. Ο Πρώτος Κόσμος ήταν μικρός σε μέγεθος, ένα νησί που επέπλεε στην ομίχλη. Σε αυτό φύτρωσε ένα δέντρο, ένα πεύκο, το οποίο αργότερα μεταφέρθηκε στον σημερινό κόσμο για καυσόξυλα. Στην Ανατολή, στο σημείο όπου συναντήθηκαν το Μαύρο Σύννεφο και το Λευκό Σύννεφο, σχηματίστηκε ο Πρώτος Άνδρας [πνεύμα] και μαζί του σχηματίστηκε το λευκό καλαμπόκι, τέλειο στο σχήμα, με κόκκους που κάλυπταν ολόκληρο το κοτσάνι. Στη Δύση, στο σημείο όπου συναντήθηκαν το Μπλε Σύννεφο και το Κίτρινο Σύννεφο, σχηματίστηκε η Πρώτη Γυναίκα [πνεύμα] και μαζί της το κίτρινο καλαμπόκι, το οποίο ήταν επίσης τέλειο. Μαζί με την Πρώτη Γυναίκα ήρθαν το λευκό όστρακο και το τυρκουάζ και η αλοήφυλλος. Ο Πρώτος Άνθρωπος στάθηκε στην ανατολική πλευρά του Πρώτου Κόσμου. Αντιπροσώπευε την Αυγή και ήταν ο Ζωοδότης. Η Πρώτη Γυναίκα στάθηκε απέναντι στη Δύση. Αντιπροσώπευε το Σκοτάδι και τον Θάνατο. Ο Πρώτος Άνθρωπος έκαψε έναν κρύσταλλο για φωτιά. Ο κρύσταλλος ήταν το σύμβολο του νου και της καθαρής όρασης. Η Πρώτη Γυναίκα έκαψε το τυρκουάζ της για φωτιά. Είδαν ο ένας τα φώτα του άλλου στο βάθος και ο καθένας πήγε να δει τη φωτιά του άλλου. Όταν η Πρώτη Γυναίκα έφτασε κοντά του, ο Πρώτος Άνδρας της μίλησε: "Γιατί δεν έρχεσαι μαζί με τη φωτιά σου ώστε να ζήσουμε μαζί;". (Lowery, 2010).